Organizacje pozarządowe a ochrona praw człowieka
Każdemu człowiekowi, niezależnie od pochodzenia, płci czy politycznych przekonań, przysługują pewne prawa. W Polsce i na świecie funkcjonuje wiele fundacji i stowarzyszeń, których celem jest ich ochrona. Czym są prawa człowieka i jakie organizacje zajmują się ich obroną?
Prawa człowieka
Prawa człowieka to nic innego, jak pewne normy, które przysługują wszystkim żyjącym na Ziemi ludziom. Ich źródłem jest nasza godność. Podstawowe prawa człowieka to prawo do życia, swobodnego rozwoju, zrzeszania się, ochrony zdrowia czy edukacji. To także wolność słowa i prawo do decydowania o swoim życiu. Wszystkie prawa, które nam przysługują, możemy podzielić na te osobiste, polityczne oraz ekonomiczne, kulturalne i socjalne. Nie muszą być one potwierdzane przez władzę – przysługują nam z samego faktu bycia ludźmi. Mają także charakter powszechny, nienaruszalny, niezbywalny i niepodzielny. Pod względem swoich praw, każdy z nas rodzi się równym i wolnym człowiekiem. Zarówno na terenie Polski, jak i całego świata, aktywnie działa wiele organizacji pozarządowych zajmujących się obroną praw człowieka.
Jeżeli zauważasz w swoim otoczeniu naruszanie ludzkich praw, staraj się reagować. Możesz m.in. zakładać zbiórki – np. na rzecz mniejszości narodowych – bądź wspierać te już uruchomione. Takie kroki mogą pomóc w uczynieniu świata lepszym miejscem!
Konwencja o ochronie praw człowieka
Pierwsze dokumenty dotyczące praw człowieka to Karta Narodów Zjednoczonych z 1945 r. i Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z roku 1948, uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. 3 września 1953 roku w życie weszła z kolei Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Nazywana jest ona również Europejską Konwencją Praw Człowieka. To umowa pomiędzy wszystkimi krajami członkowskimi Rady Europy. W Polsce zaczęła ona obowiązywać dnia 19 stycznia 1993. Do podstawowych postanowień zagwarantowanych w Konwencji należą m.in.:
· prawo do życia, bezpieczeństwa osobistego i wolności;
· wolność myśli, sumienia i wyznania;
· wolność zrzeszania się;
· prawo do rzetelnego procesu sądowego;
· prawo do wyrażania własnych opinii;
· prawo do edukacji;
· równouprawnienie w małżeństwie;
· prawo do wolnych wyborów, opartych na tajnym głosowaniu w warunkach, które gwarantują swobodę wyrażania opinii.
Konwencja o ochronie praw człowieka zawiera również pewne zakazy. Dotyczą one głównie karania ludzi w nieludzki sposób, stosowania kary śmierci, przymusowej pracy czy dyskryminacji. W dokumencie mowa jest również o zakazie wydalania z kraju grup obcokrajowców i samych obywateli danego państwa bądź też zakazywania im wstępu na jego terytorium.
Amnesty International
Jedną z organizacji pozarządowych, mających na celu obronę ludzkich praw i zapobieganie ich naruszeniom, jest Amnesty International. Została ona założona w 1961 roku i od wielu lat broni wolności wyznania i wyrażania opinii. AI nie tylko organizuje liczne akcje pokojowe, ale i oferuje realną pomoc wszystkim osobom, których prawa zostały złamane. Organizacja protestuje także przeciwko karze śmierci i walczy o uwolnienie osób aresztowanych za swoje poglądy z powodu niedemokratycznych reżimów. Jednym z działań Amnesty International jest „Pierwsza Pilna Akcja”. To nic innego, jak wezwanie opinii publicznej do pomocy w przypadku nagłego naruszenia praw człowieka. Amnesty International Polska powstało w 1989 roku, z kolei w sądzie w Gdańsku zostało zarejestrowane rok później. Od 1991 roku bierze udział w międzynarodowych działaniach chroniących prawa człowieka. Organizacja działa w kilku grupach, a jej siedziby znajdują się w dużych polskich miastach. Jedną z akcji na rzecz praw człowieka, zorganizowaną przez polskie AI, jest Maraton Pisania Listów. Jak się okazuje, to największa taka akcja na świecie. Jej celem jest napisanie jak największej ilości listów czy e-maili do władz w konkretnych państwach. Mają one kierować ich uwagę na naruszenia praw człowieka bądź grupy ludzi z danego kraju.
Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego Pro Humanum
Inna organizacja – warszawskie stowarzyszenie Pro Humanum – od 2006 roku zajmuje się walką z dyskryminacją i obroną szeroko pojętych praw człowieka. Jej celem jest także zapobieganie społecznemu wykluczeniu oraz marginalizacji rozmaitych grup społecznych. Działalność stowarzyszenia polega m.in. na organizowaniu konferencji, szkoleń i seminariów oraz tworzeniu kampanii społecznych. Jednymi z najpopularniejszych projektów były „Różni ale równi” czy „Disc-free”. Ponadto, wydało ono również kilka publikacji. To m.in. „Media lokalne w przeciwdziałaniu dyskryminacji rasowej i etnicznej” czy „Warszawa – miasto wielu kultur”. Działacze organizacji chcą edukować społeczeństwo na temat praw człowieka i obywatela. Kształtowanie otwartej na innych postawy oraz szerzenie tolerancji to w dzisiejszych czasach podstawa.
Helsińska Fundacja Praw Człowieka
Jedną z najpopularniejszych polskich organizacji, działających na rzecz praw człowieka, jest Helsińska Fundacja Praw Człowieka. Powstała ona w 1989 roku z inicjatywy Komitetu Helsińskiego, funkcjonującego w Polsce od 1982. Organizacja monitoruje m.in. działania instytucji, od których zależy poziom praworządności w naszym kraju. Jej celem jest także szerzenie wiedzy na temat ochrony praw człowieka, co udaje się realizować poprzez rozmaite programy. Działacze fundacji pomagają także przy sprawach sądowych i prowadzą akcje społeczne, mające ukazać współczesne problemy. Ponadto, HFPC broni praw mniejszości narodowych i oferuje porady prawne dla wszystkich, których wolności zostały w jakikolwiek sposób naruszone.
Czerwony Krzyż i Czerwony Półksiężyc
Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca jest kolejną organizacją broniącą praw ludzkich. To międzynarodowy ruch humanitarny, którego misją jest odrzucenie dyskryminacji i zapewnienie szacunku dla każdego człowieka. W jego skład wchodzi kilkanaście różnych organizacji, tworzących wyjątkową grupę osób o wielkich sercach. Ruch ten wspiera pokój, czyli współpracę opierającą się m.in. na poszanowaniu wolności oraz równych praw człowieka. Jego podstawowymi zasadami są humanitaryzm, jedność, niezależność i bezstronność. Ponadto, organizacja wyznaje neutralność, dobrowolność oraz powszechność. Ruch zrzesza ogromne ilości wolontariuszy z całego świata. To aż 97 milionów osób, pragnących chronić ludzkie zdrowie, życie oraz prawa. Ich największym celem jest stworzenie takich warunków na świecie, aby wszyscy żyli w poczuciu szacunku.
Centrum Praw Kobiet
Na terenie Polski i świata istnieją także organizacje broniące konkretnie praw kobiet. To m.in. działające od 1994 roku Centrum Praw Kobiet. Jej główną misją jest zapobieganie przemocy i dyskryminacji wobec kobiet. Chodzi zarówno o prawa na obszarze prywatnym, jak również zawodowym i publicznym. Działacze organizacji pragną stworzyć w Polsce takie warunki, w których kobiety i mężczyźni będą mogli w pełni korzystać z praw i wolności człowieka. Niestety, w wielu miejscach są one wciąż naruszane. Centrum Praw Kobiet szerzy świadomość na temat opisanej w Konstytucji zasady równouprawnienia płci. Ważną częścią misji organizacji jest również przeciwdziałanie różnego rodzaju stereotypom dotyczącym konkretnej płci.
Komitet Ochrony Praw Dziecka
Dzieci są ludźmi tak samo, jak dorośli – niestety, zdarza się, że są traktowane w zupełnie inny sposób. W Polsce już od 1981 roku działa Komitet Ochrony Praw Dziecka. Chroni on najmłodszych przed wszelką krzywdą oraz naruszaniem ich praw, pomagając również ich rodzinom. To największa misja organizacji pozarządowej. Prowadzi ona działania edukacyjne, kontrolne, profilaktyczne oraz interwencyjne. Ważną działalnością Komitetu jest także zwiększanie wiedzy na temat praw dziecka i ujawnianie ich naruszania. Dzięki organizacji chronione są prawa wszystkich dzieci – zarówno indywidualne, jak i zbiorowe. Celem działaczy jest także ochrona praw najmłodszych z niepełnosprawnościami, które są naruszane jeszcze częściej.
Prawa człowieka powinny być całkowicie nienaruszalne. Niestety, rzeczywistość wygląda czasami inaczej, niż powinna. Z tego właśnie powodu należy dbać o ochronę ludzkich praw i wolności. Każdy z nas chce czuć się w pełni wolnym, szanowanym człowiekiem. Jeżeli tylko możemy, wspierajmy organizacje zapobiegające ich łamaniu. Zawalczymy w ten sposób nie tylko o konkretne skrzywdzone osoby, ale również o siebie samych.
