Fakty i mity dotyczące działalności organizacji pozarządowych
Wokół tematu organizacji pozarządowych i ich działalności na przestrzeni lat narosło wiele mitów. Dziś chcielibyśmy na dobre się z nimi rozprawić. Na czym naprawdę polega aktywność NGO i dlaczego jest ona tak ważna?
Mit nr 1: organizacjami pozarządowymi są wyłącznie fundacje
Słysząc hasło „organizacje pozarządowe” lub „organizacje pożytku publicznego”, wiele osób myśli tylko i wyłącznie o fundacjach. Tymczasem okazuje się, że termin ten dotyczy wszystkich organizacji, które nie podlegają administracji publicznej. Co istotne, ich celem nie jest osiąganie zysków. Działalność tego typu organizacji ma na celu pomoc całemu społeczeństwu, na rzecz wspólnego dobra.
Fakt: Organizacje pozarządowe to fundacje, stowarzyszenia, organizacje prowadzone na uniwersytetach czy różnego rodzaju koła, na przykład… gospodyń wiejskich! Ich działalność dotyczy nie tylko obszaru ochrony zdrowia, ale i kultury, sztuki, nauki czy sportu. Organizacje pożytku publicznego przyczyniają się do lokalnego rozwoju i dają mieszkańcom dostęp do wielu usług publicznych.
Mit nr 2: organizacje pozarządowe zajmują się wyłącznie chorymi
Z powodu istnienia przekonania, że organizacja pozarządowa to właśnie fundacja, niektórzy kojarzą działalność NGO wyłącznie z opieką nad chorymi. Być może jest to spowodowane wszechobecnymi reklamami zbiórek, plakatami i wzmiankami w sieci.
Fakt: aktywność organizacji pozarządowych to nie tylko pomoc osobom walczącym o zdrowie i życie. Podmioty te zrzeszają ludzi o podobnych celach i zainteresowaniach, organizują wycieczki, eventy, spotkania ze znanymi osobistościami. Oprócz tego, dzięki wielu fundacjom i stowarzyszeniom, dzieci otrzymują możliwość rozwoju sportowego. Organizacje pożytku publicznego otwierają ośrodki rekreacyjno-sportowe, a także przedszkola i szkoły. Dofinansowują one też turnusy wakacyjne dla uczniów, organizują festiwale muzyczne i filmowe. Ponadto, dzięki działaniom fundacji na terenie Polski funkcjonują domy dziecka, samotnej matki czy ośrodki dla osób w kryzysie bezdomności. Organizacje umożliwiają też obywatelom walkę o swoje prawa. Ich działalność to coś znacznie więcej niż wsparcie finansowe osób chorych i potrzebujących!
Mit nr 3: głównym źródłem przychodów organizacji pozarządowych jest 1% podatku
Popularnym mitem dotyczącym organizacji pozarządowych jest to, iż są one finansowane głównie z 1 procenta podatku dochodowego. W rzeczywistości stanowi on jedynie niewielką częścią całego budżetu danej organizacji.
Fakt: Z opcji przekazywania 1 procenta podatku korzysta tylko około 10% polskich organizacji pozarządowych. Są to podmioty posiadające status organizacji pożytku publicznego. Większość funduszy, którymi dysponują organizacje, pochodzi ze środków samorządowych i rządowych. To właśnie one stanowią najistotniejszą część budżetu każdej organizacji. Dziwi to dużą część społeczeństwa, która jest pewna, że tego typu fundusze to zaledwie kilka jego procent. Znaczna część pieniędzy, pozyskiwanych np. na rzecz Podopiecznych, pochodzi także ze środków unijnych oraz ze zbiórek internetowych. Część budżetu jest też efektem prowadzenia przez daną organizację działalności gospodarczej. Źródeł, z których organizacja pozarządowa czerpie środki finansowe jest naprawdę wiele!
Mit nr 4: stowarzyszenie i fundacja to tylko wymienne nazwy
Wielu z nas jest przekonanych, że terminy „stowarzyszenie” i „fundacja” oznaczają dokładnie ten sam typ organizacji. W rzeczywistości jednak są to zupełnie odrębne podmioty, które znacząco się między sobą różnią.
Fakt: Fundacja działa w konkretnym społecznym interesie, który zazwyczaj na przyczynić się do dobra wspólnego. Jej członkowie przekazują środki finansowe na rozwój konkretnego celu. Jest on istotny dla całego społeczeństwa lub jednej, większej grupy – np. mieszkańców danego miasta. Działalność stowarzyszenia ma z kolei charakter niekomercyjny. Jego członkowie to zazwyczaj osoby, które połączyła pasja. Realizują oni swój cel, który nie ma dużego znaczenia dla gospodarki i ogółu społeczeństwa. Skupiają się raczej wokół swoich zainteresowań oraz wspólnych wartości. Fundacje zakładane są głównie po to, aby realizować cele użyteczne gospodarczo, związane np. z kulturą, sztuką, sportem czy ochroną zdrowia. Środków finansowych nie można przekazywać na rzecz fundatora lub członków jego rodziny. Stowarzyszenie może być natomiast założone w niemal każdym celu. Jego członkowie mogą działać nawet tylko i wyłącznie na rzecz pozostałych członków.
Mit nr 5: w organizacjach pozarządowych ma miejsce zbyt dużo nadużyć
Znaczna część społeczeństwa nie ma do organizacji pozarządowych zbyt dużego zaufania. Ludzie są bowiem zdania, że dochodzi w nich do zbyt wielu nadużyć. Według niektórych nie warto więc wspierać ich działalności. Najprawdopodobniej jest to spowodowane pojedynczymi sytuacjami, o których słyszymy lub czytamy w mediach. W ten sposób budujemy w głowie podobny obraz wszystkich innych organizacji.
Fakt: Jeżeli mamy do czynienia z oficjalną, sprawdzoną organizacją, zawsze będzie ona działała zgodnie z prawem. W przypadku wątpliwości, każdy potencjalny Darczyńca może skontaktować się z właścicielami fundacji czy stowarzyszenia. Co więcej, działalność organizacji pozarządowych jest odpowiednio kontrolowana. Fundacje podlegają bowiem ministrom, z kolei stowarzyszenia – starostom. Ponadto, do ich kontroli mają prawo także PIP czy urząd skarbowy. Jeżeli w danej jednostce zostanie zauważone łamanie przepisów prawa – organizacja może zostać ukarana. Oprócz tego, wszystkie organizacje mają także obowiązek składania sprawozdań z całego roku swojej działalności.
Jak widać, mity dotyczące działalności organizacji pozarządowych można z łatwością zakwestionować. Fundacje i stowarzyszenia działające zgodnie z prawem niosą wiele dobra. Dają nam one usługi społeczne, pozwalają uczestniczyć w życiu publicznym i pomagają potrzebującym. Dzięki nim świat staje się lepszym miejscem – nie ma ku temu żadnych wątpliwości!
