Dzień Tolerancji: jak uczyć dziecko szacunku dla odmienności?

16 listopada obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Tolerancji. Ma on na celu promowanie akceptacji i szacunku dla różnorodnych kultur i mniejszości oraz ich poglądów. Na ten szacunek zasługuje każdy z nas. W jaki sposób możemy już od najmłodszych lat uczyć dzieci tolerancji dla „odmienności” i tego, że każdy z nas jest równy?

Tolerancja – czym właściwie jest?

Coraz częściej mówimy o tolerancji wobec drugiego człowieka, jednak czy tak naprawdę wiemy, co dokładnie ona oznacza? Samo słowo pochodzi od łacińskiego „toleare”, co oznacza cierpliwą wytrwałość. Tolerancja to przede wszystkim uszanowanie innych poglądów, pochodzenia, wierzeń – nawet, jeżeli nasze są zupełnie odmienne. Poszanowanie tego, że ktoś żyje w inny sposób niż my sami, i dawanie mu tej wolności. Mogłoby się wydawać, że tolerancja to to samo, co akceptacja – jednak to dwa różne pojęcia. Akceptacja to innymi słowy przyjęcie czyichś poglądów lub zachowań, zgoda na nie. Tolerancja to coś więcej. Tolerując, dajemy komuś „prawo” do wyrażania własnej opinii i szanujemy ją – tak, jak sami chcielibyśmy, żeby szanowano naszą. Nie ma na świecie dwóch takich samych osób. Każdy z nas czymś się różni, ma inne poglądy, upodobania i wyznaje nieco odmienne wartości. Dlatego właśnie warto mówić o tolerancji jak najwięcej i uczyć się jej każdego dnia, już od najmłodszych lat.

Jeśli wspólnie z dzieckiem chcesz walczyć o szacunek dla osób niepełnosprawnych czy innego pochodzenia, możesz zachęcić je do uruchomienia zbiórki w Internecie. Ludzie, którzy czują, że są odbierani jako "inni", często wstydzą się prosić o pomoc – swoimi działaniami możecie sprawić, że ich rzeczywistość stanie się lepsza i pozbawiona lęku przed brakiem akceptacji!

Daj dziecku przykład – nie oceniaj

Podstawą, na którą powinieneś zwrócić uwagę wychowując dziecko na osobę tolerancyjną, jest dawanie mu dobrego przykładu. Nie chodzi tutaj tylko o rozmowę – choć ta jest w tym przypadku bardzo ważna – ale o to, w jaki sposób Ty sam traktujesz osoby o odmiennych poglądach czy innej narodowości. Przykład z góry to wyjątkowo istotny element nauki– zwłaszcza od takiego autorytetu, jakim jest rodzic. Dziecko nie rodzi się negatywnie nastawione do drugiej osoby – dla małego człowieka nie ma przecież znaczenia, czy ktoś jest mulatem, czarnoskórym czy osobą niepełnosprawną. Wszystko zależy od tego, w jaki sposób mówi się w domu o osobach innego pochodzenia bądź wyznania. Jeśli sam nie będziesz etykietował i oceniał innych po pozorach, lecz traktował ich z szacunkiem, Twoje dziecko będzie obserwowało Twoją postawę. Tym samym, będzie uczyło się, jak odnosić się do innych, aby ich nie ranić. Skoro rodzic mówi o innych z szacunkiem, oznacza to, że zasługują oni na ten szacunek. Taka myśl zakorzeni się w głowie malucha. Podczas rozmów z rodziną lub znajomymi nie powielaj stereotypów i tłumacz swojemu dziecku, aby także tego nie robiło. Niech wie, że zamiast oceniać po pozorach, zawsze najpierw należy poznać daną osobę – bo każdy z nas jest równy. Jeśli jako rodzic będziesz tolerancyjny wobec każdego napotkanego człowieka, Twoje dziecko również będzie otwarte na innych. Nie będzie miało dla niego różnicy to, jak kto wygląda. Ważne jest serce i ludzkie intencje, nie wygląd czy pochodzenie, wokół których narosło tak wiele stereotypów.

Opowiadaj, tłumacz, odpowiadaj

Wytłumacz swojemu dziecku, że świat został skonstruowany w taki sposób, że każdy z nas jest inny – i ta różnorodność jest całkowicie w porządku. Opowiadaj o narodowościach, kolorach skóry, wyznaniach czy niepełnosprawnościach – niech Twoja pociecha wie, ile różnych, cudownych ludzi żyje na świecie. Powinna ona wiedzieć od początku, że inny nigdy nie oznacza gorszy. Wręcz przeciwnie – przecież gdybyśmy wszyscy byli tacy sami, świat mógłby być najzwyczajniej w świecie… nudny. Pokazuj zdjęcia i filmy, w których widoczni są mieszkańcy różnych części globu. W ten sposób będziesz nie tylko uczyć dziecko tolerancji, ale również pokażesz mu inne kultury, tradycje i ciekawe zakątki świata. W kwestii ubioru, wytłumacz dziecku, że jest to pewien sposób na wyrażenie siebie i każdy może ubierać się w inny sposób – ważne, aby czuł się dobrze sam ze sobą. Warto również tłumaczyć dzieciom, że tak samo powinny one tolerować i szanować osoby chore i niepełnosprawne. To osoby, które każdego dnia zmagają się z wieloma trudnościami, a mimo to są wyjątkowo silne i uczą innych radości z życia. Staraj się również zawsze odpowiadać na pytania dziecka – nawet, jeśli będą one naprawdę skomplikowane. Warto uczyć najmłodszych akceptacji i tolerancji od pierwszych lat życia – dzięki temu w przyszłości same będą dawać przykład swoim zachowaniem.

Reaguj w przypadku braku tolerancji

Jeżeli zauważysz, że Twoje dziecko reaguje na osoby chore czy o innym kolorze skóry w stereotypowy, zasłyszany poza domem sposób, od razu z nim porozmawiaj. Mogło być nieświadome, że może kogoś zranić, dlatego wytłumacz, dlaczego nie powinno wyrażać się o nikim w taki sposób. Przypomnij też, że samo chciałoby być szanowane przez innych i poproś, aby spróbowało postawić się na miejscu danej osoby. Ważne, aby Twoja pociecha była świadoma, że nie powinna mówić tak o drugim człowieku i nie powtarzała tego w przyszłości. Jeśli od razu po "incydencie" nie porozmawiasz z nim na temat tolerancji, pomyśli, że nie ma w takim zachowaniu niczego złego. Reagowanie na przejawy nietolerancji jest wyjątkowo ważne – być może dzięki temu Twoje dziecko także zareaguje podobnie, kiedy kolega ze szkoły nazwie kogoś w obraźliwy sposób?

Jak rozmawiać z dzieckiem o odmienności i tolerancji?

Jeśli zależy Ci na tym, aby uczyć swoją pociechę szacunku do „odmienności”, pamiętaj o rozmowie. Jak powinna ona wyglądać? Opowiadając o osobach o innym pochodzeniu, wyznaniu czy poglądach, pokaż, że sam masz do nich szacunek. Staraj się mówić w taki sposób, aby Twoje dziecko czuło, że każdy człowiek jest ważny, niezależnie od tego, czym się różni. Sam ton głosu w momencie, w którym opowiadasz, jest bardzo ważny – jeśli będziesz mówił z przekonaniem, dziecko na pewno inaczej podejdzie do tematu. Twoje emocje dla dziecka są bardzo ważne i mówią mu wiele o tym, co naprawdę myślisz o ludziach innych narodowości czy wyznania. W naturalny sposób opowiadaj więc o tym, że na życiowej drodze spotka wiele osób o innej kulturze czy poglądach. Niech wie, że ta „odmienność” jest zupełnie normalna i że każdemu należy dać prawo do wyrażania własnej opinii czy innego ubioru.

Już najmłodsze dzieci powinny wiedzieć, że nie warto wierzyć w stereotypy i oceniać ludzi tylko ze względu na to, że nieco różnią się od reszty – najczęściej wizualnie. Chcąc wychować dzieci w tolerancji, musimy pamiętać o rozmowie i otwartości na drugiego człowieka. Rozwijajmy w nich empatię i sami bądźmy dla najmłodszych dobrym przykładem. Niech tegoroczny i każdy kolejny Dzień Tolerancji przypomina każdemu z nas, że inny nigdy nie oznacza gorszy. Z okazji tego dnia, zachęcamy do założenia zbiórki na rzecz osób, którym trudniej jest prowadzić spokojne życie ze względu na to, jak są postrzegani. Niech cała Polska i cały świat usłyszą: wszyscy jesteśmy równi!