10 najlepszych organizacji charytatywnych działających na rzecz praw kobiet
Emancypacja kobiet to długotrwały proces wymagający bardzo zaawansowanych zmian w mentalności ludzkiej. Dyskryminacja płciowa nie jest generowana wyłącznie przez mężczyzn, wiele kobiet samodzielnie, często nieświadomie wchodzi w rolę obywatela drugiej kategorii, mniej wartościowego i pasywnego. Dodatkowo tą „przyrodzoną” prace kobiet trudniej przeliczyć na pieniądze, jest mniej wymierna i przez to lekceważona. Tymczasem chociaż płcie różnią się od siebie na wielu polach, są równie ważne i równie niezbędne do funkcjonowania społeczeństwa. Dyskryminacja rodzi przemoc. Przemoc wcale nie musi być terrorem i nadużyciem fizycznym. Kobiety szczególnie podatne są na przemoc psychiczną - nie tylko groźby i wyzwiska, ale gaslighting i mobbing. Gaslighting to dyskretna manipulacja – zaniżanie czyjejś wartości, wpędzanie w poczucie winy i niepewność, bywa to niebezpieczniejsze, od bardziej wyraźnych i oczywistych form znęcania się. Czym jest mobbing? Wykorzystywaniem pozycji władzy do nękania i upokarzania podwładnych lub osób w innym stopniu zależnych zawodowo. Bywa, że przemoc jest tak subtelna, ze ofiara jej nie dostrzega, chociaż poddaje się jej niszczącemu działaniu. Bardzo często kobiety są ofiarami nie tylko swoich oprawców, ale również własnych przekonań i utartych schematów. Zastraszone, nie potrafią wyrwać się z toksycznych relacji – tak rodzinnych jak i zawodowych. Na szczęście mamy coraz więcej, coraz bardziej kompetentnych organizacji zrzeszających mądrych, wspaniałych ludzi, skłonnych pomagać i zmieniać świat. Oto lista dziesięciu organizacji, które pomagają kobietom w potrzebie:
1. Centrum Praw Kobiet
To najstarsza w Polsce organizacja broniąca praw kobiet i pilnująca równouprawnienia w przestrzeni prywatnej, zawodowej i publicznej. Prowadzi szereg działań i kampanii, których celem jest uświadomienie społeczeństwu, że prawa kobiet są gwarantowane przez konstytucje i wpisują się w konwencję praw człowieka. Zapewniają kompleksowe wsparcie kobietom w trudnych sytuacjach – od wsparcia prawnego i psychologicznego, po asystę w sądach i zapewnienie bezpiecznego schronienia kobietom uciekającym przed przemocą. Czuwają nad tym, by publiczne prawa kobiet w Polsce były odpowiednio przestrzegane, nie zadowalając się jedynie obietnicami, że tak będzie. Wierząc, że gwarancja równouprawnienia jest podstawowym warunkiem skutecznego przeciwdziałania przemocy i dyskryminacji wobec kobiet. Temu służą również szeroko prowadzone działania edukacyjne, realizowane poprzez warsztaty, publikacje, szkolenia i kampanie informacyjne. Edukacja ta obejmuje walkę ze szkodliwymi stereotypami i uprzedzeniami związanymi z płcią. Ich kampanie to między innymi: „Przemoc to nie tradycja” w której uświadamiają, że kultura ani tradycja nie może być wytłumaczeniem przemocy wobec kobiet. W kampanii „Równe związki” informują o funkcjonowaniu i zaletach związków opartych na pełnym partnerstwie. Jest to kampania skierowana głównie do młodych ludzi dopiero wchodzących w związki.
2. Fundacja Feminoteka
Feminoteka od 2005 roku prowadzi działania mające na celu wspieranie kobiet doświadczających przemocy, zwłaszcza seksualnej. Oferują wsparcie prawne, psychologiczne i terapeutyczne. Kobietom, które doświadczają przemocy zadedykowano specjalną linię telefoniczną – antyprzemocową (888 88 33 88), gdzie dyżurują ekspertki z zakresu przemocy wobec kobiet i przemocy w rodzinie. Feminoteka prowadzi liczne kampanie społeczne, obecnie fundacja pracuje nad zmianą definicji słowa „gwałt”, tak by polskie prawo było przyjaźniejsze dla kobiet, będących ofiarami przemocy seksualnej. Od paru lat funkcjonuje w Feminotece inicjatywa ASK – Antyprzemocowa Sieć Kobiet. Polega ona na budowaniu zaplecza eksperckiego w zakresie przemocy wobec kobiet, tak aby łatwiej było działać lokalnie. Duży nacisk kładziony jest również na edukacje i kampanie informacyjne. Działania Feminoteki, podobnie jak innych organizacji kobiecych możemy wspierać poprzez dotacje na ich zbiórki. Jeśli interesuje nas wsparcie inicjatywy antyprzemocnowej, możemy zgłosić się do programu ASK poprzez formularz kontaktowy na stronie feminoteka.pl. Jeśli mamy czas i chęci, możemy podjąć jakąś fajną inicjatywę – na przykład spróbować działań lokalnych. Warto założyć internetową zbiórkę pieniędzy i zebrać fundusze na potrzebne na realizację planów - wydruk ulotek czy plakatów, wynajem sal na prelekcje.
3. Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny
Fundacja FEDERA powstała jako porozumienie pięciu organizacji kobiecych. Obecnie działa na rzecz zdrowia i poszanowania praw reprodukcyjnych. Stara się poprawić dostęp do opieki zdrowotnej dla kobiet w zakresie planowania rodziny, profilaktyki chorób kobiecych, leczenia niepłodności, badań prenatalnych i opieki nad płodem. Ułatwienie dostępu do legalnej, bezpłatnej aborcji jest jednym z filarów poszanowania praw reprodukcyjnych, dlatego FEDERA agituje również w tym zakresie. Wspierają rzetelną edukację seksualną w szkołach. Fundacja działa również bezpośrednio – zapewnia wsparcie i pomoc prawną w zakresie praw pacjenta i w przypadkach naruszenia praw reprodukcyjnych. Fundacja prowadzi stały monitoring przestrzegania praw reprodukcyjnych kobiet, jak również liczne kampanie informacyjne i edukacyjne.
4. Ośrodek Informacji Środowisk Kobiecych
OŚKa skupia się wspieraniu kobiet głównie poprzez wsparcie organizacji kobiecych. Misja fundacji polega również na promowaniu kobiet w życiu publicznym. Zbiera i rozpowszechnia informacje cenne dla inicjatyw wspierających kobiety w walce o równe prawa. Ośrodek dysponuje zasobami literatury feministycznej, dotyczącej historii kobiet i ruchów kobiecych, które udostępnia w formie biblioteki. Działa na rzecz integracji europejskiej, upowszechnia informacje na temat problematyki gender. Organizacja przez wiele lat wydawała biuletyn „Pismo Ośrodka Informacji Środowisk Kobiecych” będący swojego czasu jedyną platformą do dyskusji dla środowisk feministycznych.
5. Fundacja Rodzić Po Ludzku
Fundacja dba o prawa kobiet – pacjentek w newralgicznym czasie jakim jest opieka okołoporodowa. Nadal ponad połowa kobiet w trakcie porodu doświadcza nadużyć, często koszmarnie traumatyzujących. Fundacja Rodzić Po Ludzku dba o wzmacnianie i wspieranie kobiet w egzekwowaniu swoich praw do godnego porodu. Otacza opieką kobiety skrzywdzone przez niekompetentny lub nadużywający władzy i stosujący przemoc personel ochrony zdrowia. Udostępnia na swojej stronie bazę wiedzy na tematy okołoporodowe, również o prawach pacjenta i standardach opieki okołoporodowej. Prowadzi konferencje i szkolenia, a także wydaje publikacje w postaci ulotek i broszur informacyjnych. Najbardziej namacalne efekty działań fundacji związane są z monitoringiem stanu oddziałów położniczych. Fundacja prowadzi rankingi, dzięki którym można zorientować się, które szpitale nie szanują praw pacjentek. Rankingi te są ogromną motywacją dla szpitali, aby lepiej dbać o dobrostan kobiet, którymi się opiekują. Fundacja tworzy nowe standardy, zachęcając do spisania planu porodu, domagając się prawa do kangurowania noworodka, obecności bliskiej osoby na sali porodowej, dostępu do środków uśmierzających ból. Fundacja rodzić po ludzku ułatwia również złożenie skargi na szpital lub personel położniczy w przypadku braku poszanowania praw pacjentki.
6. Ogólnopolski Strajk Kobiet
To feministyczny ruch powstały z potrzeby chwili. Mimo iż fundacja jest stosunkowo młoda, niewątpliwie ma wielką moc i międzynarodową siłę oddziaływania. Kiedy w 2016 roku powstały pierwsze plany zaostrzenia ustawy antyaborcyjnej, kobiety wyszły na ulice w ramach akcji #CzarnyProtest, był to początek Ogólnopolskiego Strajku Kobiet, który w tamtym czasie zgromadził rekordowe tłumy walczących o swoje prawa kobiet. W wyniku tamtych działań sejm odrzucił projekt "Stop aborcji". Ogólnopolski Strajk Kobiet wspierał największą fale protestów, gdy w 2020 roku Trybunał Konstytucyjny przyjął poprawkę zakazującą aborcji ze względu na śmiertelne wady wrodzone płodu. Ogólnopolski Strajk Kobiet walczy nie tylko o kwestie prawa do przerywania ciąży – agituje za ułatwionym dostępem do antykoncepcji, legalizacją sterylizacji, utrzymaniem wysokich standardów opieki okołoporodowej, dofinansowaniu in vitro. Poza kwestiami związanymi z prawem do reprodukcji, Ogólnopolski Strajk Kobiet wspiera rzetelną edukację seksualną, likwidację klauzuli sumienia, wdrożenie i stosowania Konwencji Antyprzemocowej, zabezpieczenia emerytalnego nieodpłatnej pracy kobiet.
7. Stowarzyszenie Aktywne Kobiety
Działająca od 2002 roku organizacja, której celem jest aktywizacja społeczna i zrównywanie szans kobiet i mężczyzn, a także działania na rzecz rozwoju demokracji. Aktywistki ze stowarzyszenia walczą z wykluczeniem społecznym i patologią, która ogranicza kobiety – lokalnie i globalnie. Pracują nad ograniczeniem przemocy wobec kobiet, poprzez kampanie edukacyjne i informacyjne. Działają na rzecz promowania idei wolontariatu, umożliwiając zdobywanie doświadczenia w pracy wolontariusza w zagranicznych organizacjach non-profit. Fundacja organizuje seminaria, warsztaty, heppeningi, marsze, imprezy kulturalne i sportowe.
8. Aborcja Bez Granic
To międzynarodowe porozumienie sześciu organizacji wspierających kobiety w ich prawie do przerwania ciąży. Fundacja ułatwia przeprowadzenie aborcji farmakologicznej poprzez dostęp do leków wczesnoporonnych, lub pomaga zorganizować zabieg aborcji za granicą, gdzie jest to legalne. Działania fundacji są odpowiedzią na Orzeczenie polskiego Trybunału Konstytucyjnego z 22 października 2020 roku, które zaostrzyło prawo antyaborcyjne, uniemożliwiając aborcję ze względu na ciężkie wady wrodzone płodu.
9. Dziewuchy dziewuchom
Fundacja powstała w 2016 roku początkowo jako ruch społeczny związany z pierwszymi przymiarkami do zaostrzenia ustawy antyaborcyjnej. Po jakimś czasie ruch zmienił się w fundację. Działania aktywistek skupiają się wokół praw reprodukcyjnych kobiet. Dziewuchy walczą o wolność w zakresie decydowania kobiet o własnych ciałach, ułatwiają dostęp do aborcji potrzebującym tego kobietom. W obrębie ich działań znajduje się także wspieranie równouprawnienia i sprzeciwianie cię wszelkim formom dyskryminacji. Działaczki Fundacji monitorują działania polityczne i medialne doniesienia związane z łamaniem praw kobiet i interweniują, jeśli jest ku temu potrzeba. Wspierają kobiety zmagające się z przemocą seksualną i brakiem dostępu do antykoncepcji.
10. Fundacja Ocalenie
Głównym zadaniem Fundacji Ocalenie jest pomoc osobom z doświadczeniem uchodźczym. Organizacja prowadzi również projekty dedykowane konkretnie kobietom uciekającym przed wojną w Ukrainie. Uruchomili warsztaty z szycia umożliwiające kobietom poszukującym pracy w Polsce, zdobycie cennych umiejętności, które ułatwią im start. Prowadzi grupę wsparcia uchodźczyń i imigrantek. Wspomagają również matki zamieszkujące ośrodki dla imigrantów, aby poprzez szkolenia i warsztaty zwiększać ich kompetencje rodzicielskie. Długofalowym skutkiem tych działań jest profilaktyka krzywdzenia dzieci zamieszkujących ośrodki.
Prawa kobiet w Polsce wciąż są łamane. Kobiety nadal doświadczają wszelkich form przemocy – fizycznej, psychicznej, ekonomicznej, seksualnej. Często będąc ofiarami tradycji i przekonań, które im wtłaczano do umysłów wiele lat, nie potrafią dostrzec nadużyć, które się wobec nich dzieją. Na szczęście funkcjonuje w naszym kraju sporo organizacji zrzeszających wspaniałych, kompetentnych ludzi, którzy potrafią skutecznie wspierać i pomagać. Duża cześć nadużyć względem praw kobiet dotyczy tematów reprodukcyjnych. Zaostrzenie przepisów aborcyjnych zaowocowało większą aktywnością środowisk feministycznych, starających się zmienić obowiązujące prawo. Nadal bardzo wiele jest do zrobienia. Jeśli czujemy się na siłach i porusza nas kwestia przemocy wobec kobiet, możemy pomóc. Możemy zorientować się, jakie organizacje działają w pobliżu nas i spróbować się przyłączyć. Możemy przekazać dotację i wesprzeć finansowo ten cel. Możemy również założyć zbiórkę internetową i w porozumieniu z wybraną fundacją zebrać większą kwotę, która zapewni konkretne wsparcie.