Crowdfunding - co to jest?

Masz pomysł na przełomowy wynalazek, chcesz założyć start-up, a może szukasz sposobu na sfinansowanie marzenia? Pomóc może crowdfunding. Co to jest, kto może z niego skorzystać i jak zacząć zbierać pieniądze w ten sposób, podpowiadamy poniżej.

Crowdfunding - co to jest?

Crowdfunding można przełożyć na język polski jako finansowanie społeczne. Jest to model finansowania różnych projektów przez zaangażowaną wokół nich społeczność. Najczęściej przedsięwzięcie opłacane jest przez dużą liczbę wpłat na niewielkie kwoty, dokonywanych przez zainteresowane nim osoby. Do upowszechnienia crowdfundingu znacząco przyczynił się rozwój internetu.

Użytkownicy platform crowdfundingowych, na których można udostępniać takie zbiórki, najczęściej starają się pozyskać środki na rozwój biznesu, wdrożenie nowych produktów, działalność artystyczną, ale również na cele charytatywne. Dzięki crowdfundingowi wcielono w życie wiele projektów, które byłyby trudne do realizacji ze względu na ograniczenia budżetowe. Darczyńcy, którzy je wspierają, nie są w żaden sposób do tego zobligowani — robią to dobrowolnie, na wybrane przez siebie kwoty, jednorazowo lub z dowolną częstotliwością.

Rodzaje crowdfundingu

W miarę upowszechniania się crowdfundingu wyłoniły się jego główne modele: crowdfunding oparty na nagrodach, przedsprzedaży, inwestycyjny, pożyczkowy i charytatywny. Oto czym się charakteryzują:

• w crowdfundingu opartym na nagrodach, inaczej bonusowym, inwestorzy w zamian za wpłaty określonych kwot otrzymują niewielkie prezenty, np. pocztówki, książki, płyty z dedykacjami, czy figurki;
• crowdfunding oparty na przedsprzedaży oferuje inwestorom dostęp do wyprodukowanego w ramach projektu produktu jeszcze zanim ten wejdzie na rynek. Dodatkowo często mają oni wpływ na ostateczny kształt produktu i przyczyniają się do jego promocji;
• crowdfunding inwestycyjny polega na przekazaniu inwestorom dokonującym wpłat pakietu udziałów w spółce, wraz z prawami korporacyjnymi;
• crowdfunding pożyczkowy zakłada, że organizatorzy zbiórki zwrócą wpłaconą przez organizatorów kwotę wraz z odsetkami;
• crowdfunding charytatywny lub inaczej donacyjny nie jest związany z żadnymi korzyściami dla inwestora. Najczęściej stosowany jest przez organizacje non-profit lub dotyczy zbiórek na leczenie, rehabilitację czy pomoc humanitarną.

Słynne przykłady crowdfundingu

Jednym z najsłynniejszych przykładów crowdfundingu była zorganizowana przez Johna Pulitzera zbiórka na budowę cokołu dla Statuy Wolności. Fundatorzy za wpłaty otrzymywali miniaturki posągu. Ostatecznie zebrano 102 tysiące dolarów i w dwa lata po zbiórce odsłonięto jeden z najsłynniejszych pomników na świecie, na dumnym cokole.

Z kolei pierwszą internetową zbiórką na wielką skalę była ta zorganizowana przez fanów grupy muzycznej Marillion w 1997 roku. Zebrali oni 60 tysięcy dolarów po to, by zespół mógł odbyć trasę koncertową po Stanach Zjednoczonych. Dzięki podobnym zbiórkom w późniejszym czasie zespół wydał albumy Anoraknophobia, Marbles i Happiness is the road.

Jednym z największych sukcesów na amerykańskiej platformie Kickstarter była zbiórka na produkcję smartwatcha Pebble Time w 2015 roku. Pomysłodawcy zebrali wtedy 20,3 milionów dolarów.

Crowdfunding w Polsce

Najpopularniejsze platformy crowdfundingowe w Polsce to Pomoc.pl, PolakPotrafi.pl, Wspieram.to, Zrzutka.pl i OdpalProjekt.pl. Takich portali jest jeszcze więcej, jednak te wymienione zrzeszają największe grono użytkowników.

W 2020 roku wyceniano rynek zbiórek w Polsce na 1,1 miliarda złotych, w 2021 - 2 miliardy złotych. Zainteresowanie platformami do crowdfundingu rośnie zarówno wśród osób potrzebujących wsparcia, jak i darczyńców, którzy coraz chętnie angażują się w polskie projekty biznesowe i wspierają akcje charytatywne prowadzone w ten sposób.

Crowdfunding - wady i zalety

Możliwość sfinansowania projektu wpłatami od inwestorów wydaje się bardzo korzystna. Niemniej jednak crowdfunding ma również swoje wady. Główną jest niepewność związana z tym, że nigdy nie wiemy, czy nasz projekt okaże się na tyle ciekawy dla internautów, aby zechcieli w niego inwestować. Aby zwiększyć to prawdopodobieństwo, należy włożyć sporo wysiłku w opis kampanii, ale równie dobrze przemyśleć sam projekt. Wystawienie go na platformę crowdfundingową jest pierwszym dużym testem jego przydatności i atrakcyjności.

Kolejnym minusem w przypadku zbiórek na start-upy czy wynalazki jest to, że ewentualna konkurencja może poznać nasze plany. W najgorszym wypadku projekt może nie dojść do skutku i zostać odsłonięty przez firmami z większym budżetem.

Jeśli jednak jesteśmy pewni, że plan jest innowacyjny, a społeczność zobaczy w nim sens, zebranie pieniędzy w ten sposób pozwoli uniknąć żmudnego ubiegania się o dotacje czy kredyty. Organizatorzy kampanii wskazują to jako największą zaletę crowdfundingu.

Crowdfunding - jak zacząć?

Osoby, które rozważają skorzystanie z crowdfundingu powinny przede wszystkim przejrzeć dostępne platformy crowdfundingowe i wybrać tę, która gromadzi społeczność najbardziej związaną z tematem ich zbiórki. Najlepiej skupiać się przy tym na rodzimych platformach. Na działania w serwisach zagranicznych przyjdzie czas na dalszych etapach rozwoju projektu. Poza tym w mniejszych społecznościach łatwiej się wybić niż na wielkich międzynardowych platformach.

Jeśli zbiórka dotyczy projektu biznesowego, niezwykle ważny jest sposób jego prezentacji. Powinien być na tyle atrakcyjny, by już samym tytułem i wstępnym opisem budzić zainteresowanie jak największej grupy potencjalnych inwestorów. W dalszej części należy dokładnie opisać cel zbiórki i sposób wydatkowania uzbieranych pieniędzy. Warto też pomyśleć, jeśli rodzaj zbiórki na to pozwala, o niewielkich nagrodach lub udziałach dla fundatorów. To może zachęcić jeszcze większe grono osób.

Podsumowanie

Z roku na rok widać wzrost zainteresowania crowdfundingiem. Pojawiają się kolejne, coraz bardziej wyspecjalizowane platformy crowdfundingowe. Wielu przedsiębiorców testuje w ten sposób swoje projekty, badając, czy zyskają one na tyle duży rozgłos i przychylność społeczeństwa, by móc przebić się wśród konkurencji. Również w swoim charytatywnym wydaniu crowdfunding przyczynił się do pomocy wielu ludziom, którzy bez takiego rozgłosu i wsparcia nie mieliby szansy uzbierać potrzebnych kwot na leczenie czy np. odbudowę domu. Z pewnością crowdfunding jest zjawiskiem godnym uwagi i dużą szansą dla osób poszukujących alternatywnych źródeł finansowania.