To warto wiedzieć – historia crowdfundingu

Crowdfunding to forma finansowania różnego typu projektów przez zorganizowaną wokół nich społeczność. Jego korzenie sięgają wielu lat, a nawet stuleci wstecz. Poznaj bliżej historię tej wyjątkowej formy gromadzenia funduszy, która każdego dnia pomaga w spełnianiu marzeń!

Początki crowdfundingu

Wydawać by się mogło, że crowdfunding to świeży temat i pomysł XXI wieku – otóż nie! Już w wieku XVIII podejmowane były działania podobne do dzisiejszego finansowania społecznościowego. Stosowano wówczas tzw. subskrypcję – a zapoczątkował ją znany kompozytor… Beethoven! Zachęcał on zamożnych entuzjastów muzyki klasycznej do zakupienia jego utworu i rozpoczynał jego druk dopiero, gdy zebrał taką ilość subskrybentów, która gwarantowała zysk ze sprzedaży. Początki crowdfundingu w sieci, z jakim spotykamy się obecnie, sięgają z kolei roku 1997. Wtedy to członkowie brytyjskiego zespołu rockowego Marillion przeprowadzili w Internecie zbiórkę pieniędzy na trasę koncertową po USA – udało się im w ten sposób zgromadzić aż 60 tysięcy dolarów! W kolejnych latach grupa muzyczna również korzystała z tego rodzaju finansowania i zebrała dzięki internetowym zbiórkom środki na wydanie trzech albumów.

Jeżeli już wtedy crowdfunding przynosił tak dobre rezultaty, obecnie tym bardziej może niezwykle pomagać w spełnianiu marzeń. Nie bój się więc zakładać zbiórek na własne cele – naprawdę warto!

Pierwsze platformy do crowdfundingu

Niedługo po sukcesie brytyjskiego zespołu muzycznego, zaczęto tworzyć pierwsze platformy crowdfundingowe. Pierwszą z nich była strona ArtistShare, która powstała w 2000 roku – odniosła ona duży sukces. Portal przeznaczony był dla artystów, którzy uruchamiali na nim zbiórki na rozwój swojej twórczości. Fani przekazywali darowizny, a w zamian za nie otrzymywali zniżki na kolejne albumy z ulubioną muzyką. Aktualnie, na ArtistShare można prowadzić zbiórki związane nie tylko z muzyką, ale i z fotografią czy filmem. Kolejnymi portalami crowdfundingowymi związanymi z muzyczną twórczością były Sellaband, założony w 2006 roku, oraz utworzony w 2009 Soraz Pledge Music. W 2008 roku natomiast powstała platforma Indiegogo, która umożliwiała prowadzenie zbiórek na finansowanie projektów, tym razem z różnych dziedzin. Obecnie najpopularniejszy serwis do crowdfundingu – Kickstarter – powstał w 2009 roku. Jego główny założyciel, Perry Chen, miał trudności ze zgromadzeniem środków na własną twórczość muzyczną, wpadł więc na pomysł założenia portalu zbiórkowego. Zarówno on sam, jak i pozostali założyciele – Yancey Strickler, Charles Adler – odnieśli ogromny sukces. Na platformie obowiązuje model crowdfundingu “wszystko albo nic”. Największym zbiórkowym rekordem serwisu była przeprowadzona w 2015 roku kampania zegarka dla aktywnych – Pebble Time – podczas której udało się zgromadzić 20 milionów dolarów. Rok po powstaniu Kickstartera, w 2010, crowdfunding stał się jeszcze bardziej popularny, a portale zbiórkowe zaczęły powstawać na terenie Europy.

Crowdfunding w Polsce

W naszym kraju finansowanie społecznościowe zaczęło funkcjonować mniej więcej w 2009 roku. Powstała wówczas platforma Siepomaga, wyspecjalizowana w tworzeniu zbiórek na cele zdrowotne. W 2011 powstały serwisy wspierające zbiórki na różne cele – PolakPotrafi.pl i Wspieram.to. Pierwsza z nich, opierająca się o nagrody, pomaga nie tylko w finansowaniu różnego rodzaju projektów z wielu dziedzin, ale również w rozwoju własnych pomysłów przy pomocy wiedzy społeczności. Jest to tzw. crowdsourcing. Dzięki serwisowi PolakPotrafi, udało się między innymi zorganizować wyprawę na Nanga Parbat – w zimie! – i wybudować szkołę w Nepalu. Portal Wspieram.to pozwala na gromadzenie funduszy na spełnianie celów, do których realizacji brakuje jedynie pieniędzy. Użytkownicy mają również dostęp do narzędzi, pozwalających na rozpowszechnianie zbiórek w social mediach. W 2021 roku powstał obiecujący portal Pomoc.pl, umożliwiający prowadzenie zbiórek na niemal każdy cel, od kultury i sportu oraz zwierząt i ekologii, aż po zdrowie i nagłe wypadki.

Crowdfunding a startupy

Zarówno w Polsce, jak i na świecie, dużym zainteresowaniem cieszy się tzw. crowdfunding udziałowy. Najczęściej wykorzystuje się go do finansowania startupów, czyli młodych przedsiębiorstw, które szukają modelu biznesowego gwarantującego rozwój. Crowdfunding udziałowy stanowi formę inwestycji. Pomysłodawcy projektów prezentują je w serwisach crowdfundingowych i zbierają tam środki na ich wzrost, z kolei inwestorzy otrzymują akcje spółek za darowizny. Najpopularniejsza – i pierwsza zarazem – platforma oferująca crowdfunding udziałowy w Polsce to Beesfund, założona w 2014 roku. Pięć lat później odbyła się na niej najgłośniejsza zbiórka – spółka piłkarska Wisła Kraków wypuściła wówczas 40 tysięcy akcji o wartości 4 milionów. Wykupiono je w ciągu doby, a spółka zebrała kapitał na spłatę zadłużenia. Innym portalem do crowdfundingu udziałowego jest Wspólnicy.pl. Za granicą, jedną z pierwszych takich platform była MicroVentures, powstała w 2009 roku, a najpopularniejszą – CrowdCube z roku 2011.

Crowdfunding charytatywny

Crowdfunding charytatywny pomaga gromadzić fundusze, które przekazywane są m.in. na kosztowne leczenie czy rehabilitacje dla osób chorych i potrzebujących. Historia crowdfundingu charytatywnego sięga już 2001 roku – właśnie wtedy w Wielkiej Brytanii powstał pierwszy tego typu serwis, JustGiving. W 2010 został z kolei założony portal GoFundMe, cieszący się dużą popularnością do dzisiaj. W Polsce pierwszą platformą do crowdfundingu charytatywnego była platforma Siepomaga.pl, działająca od 2009 roku. W połączeniu z działalnością Fundacji Siepomaga, pozwala on wspierać osoby znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej. Dzięki tego typu portalom, potrzebujący na całym świecie odzyskują nadzieję na lepsze jutro – przez lata zostało zrealizowanych mnóstwo szlachetnych celów.

Jak może wyglądać przyszłość finansowania społecznościowego?

Jednego można być pewnym – crowdfunding nigdy nie straci na popularności. Zainteresowanie tego typu platformami z biegiem lat jest coraz większe, a platformy crowdfundingowe wciąż się rozrastają. Nic w tym dziwnego – często odkładamy swoje cele przez długie miesiące, a jednym z powodów jest właśnie brak funduszy na ich realizację. To właśnie portale zbiórkowe dają szansę na spełnienie marzeń, zarówno mniejszych, jak i tych największych, które wydają się być niemożliwe do ziszczenia. Kilka kliknięć, odpowiednie zaangażowanie w rozpowszechnienie akcji… i sukces jest naprawdę możliwy! Użytkownicy, których jedna zbiórka zakończyła się pomyślnie, często decydują się na uruchomienie kolejnej – właśnie dzięki temu serwisy do crowdfundingu z pewnością przetrwają jeszcze wiele lat.

Jeżeli zastanawiałeś się, jak otworzyć własny biznes bez pieniędzy lub jak zgromadzić środki na coś, o czym marzysz od lat, teraz znasz odpowiedź. Mnóstwo portali zbiórkowych stoi przed Tobą otworem – skorzystaj z mocy crowdfundingu, tak jak robili to inni już od poprzednich wieków, i ciesz się spełnionym marzeniem!